Van kneedbaar naar weerbaar
“Als mijn kinderen later groot zijn, hoop ik dat ze vol zelfvertrouwen en weerbaarheid in het leven staan. Maar zolang ze bij mij wonen, verlang ik wel dat ze luisteren en zich aanpassen aan de regels van het huis en dus gehoorzamen.”
Wie heeft gelijk?
In onze maatschappij leeft de oude overtuiging dat kinderen moeten leren luisteren naar hun ouders, leerkrachten, opvoeders, enz. Zolang we deze overtuiging aanhangen, kunnen we volgens mij niet bijdragen aan de weerbaarheid van onze kinderen. We zijn dan eerder bezig met hen te kneden zoals we geloven wat goed is voor hen. Dit vertrekt natuurlijk altijd vanuit onze eigen schone behoefte om bij te dragen aan het welzijn van onze kinderen. We willen namelijk dat ze later allemaal hun plekje vinden in de maatschappij. Toch leren we hen onbewust dat wie de meeste macht heeft ook altijd gelijk heeft. Denk maar even aan een conflict met je kind. Vaak zal de strijd gaan over wie gelijk heeft en wie niet. Als ouder kan je je macht gebruiken om je kind door straf te laten doen wat jij wilt. Degene die de meeste macht heeft, wint dus de strijd. Uiteindelijk zal je kind zich aanpassen als een braaf kind of zich later, tijdens de pubertijd, verzetten. Het past zich aan ten koste van zichzelf of komt voor zichzelf op ten koste van anderen.
Kiezen om goed te luisteren
Ik stel me volgende vragen: Hoe kunnen kinderen hun grenzen stellen als wij over hun grens gaan? Hoe kunnen ze leren luisteren naar ons als wij niet echt luisteren naar hen? En hoe kunnen ze weerbaar worden als wij verwachten dat ze doen wat wij zeggen? Waarom? Daarom!
Betekent dit dan dat we ze altijd hun zin moeten geven? Neen, dat heeft er niets mee te maken. Bijdragen aan de weerbaarheid van kinderen betekent dat ik kies om te luisteren naar wat hen drijft in het leven. En dan luister ik voornamelijk naar hun gevoelens en behoeften. Ik luister naar hun verdriet, hun angsten, hun frustraties en vervolgens luister ik naar hun behoeften zoals liefde, steun, erbij horen, vriendschap, vrijheid, spelen, groeien…
Als weerbaarheid betekent dat je durft opkomen voor jezelf, dat je je mening durft uiten, dat je een grens durft stellen, dat je weet wat je wel of niet wilt … is het erg belangrijk dat jouw gevoelens en behoeften welkom zijn, dat er naar je geluisterd wordt. Want mijn gevoelens helpen me om te herkennen wat ik wel of niet wil.
Toch ervaar ik dagelijks hoe kinderen veroordeeld worden als ze huilen, boos worden of bang zijn. Als je verdriet voelt, ben je flauw. Als je boos wordt, ben je agressief, arrogant, koppig. Als je bang bent, moet je sterk zijn. Gevoelens worden gemakkelijk genegeerd, opgekropt, weggeduwd, veroordeeld. Ik loop dan het risico om over mijn grens te gaan of dingen te doen die ik eigenlijk niet wil. Door naar mijn gevoelens te luisteren, ontdek ik wat ik wil en kan ik me ook eerlijk uitdrukken .
Trouw blijven aan jezelf
Dus als mijn kinderen “neen” zeggen als ik iets vraag, luister ik eerst, want achter die “neen” zegt hij “ja” tegen iets anders. Ik stel hen ook geen vragen als ik alleen maar wil horen wat ik wil. Een vraag stellen betekent ook dat elk antwoord welkom is. Hoe kan een meisje van 16 jaar “neen” zeggen tegen haar vriendje van 18 jaar als ze geleerd heeft dat je alles doet voor diegene die je het liefste ziet of die de meeste macht heeft?
Kinderen worden weerbaar als ze vertrouwen hebben in zichzelf. Zelfvertrouwen betekent trouw zijn aan jezelf. Dit lukt pas als ik eerst luister naar mezelf. Kinderen ontwikkelen zelfvertrouwen en vervolgens ook weerbaarheid als ze door dik en dun kunnen ervaren dat hun gevoelens en behoeften de moeite waard zijn om ten volle beluisterd te worden.
Besluit
Ik vat mijn gedachtengoed samen aan de hand van dit voorbeeld:
Op een vrieskoude ochtend wuif ik mijn zoon nog even uit naar school. Hij zit op zijn fiets en heeft handschoenen aan, een warme muts, een sjaal en korte mouwen! Ik zeg hem onmiddellijk een jas aan te doen. Hij antwoordt dat hij geen jas wil aandoen, omdat hij op school verplicht wordt hem tijdens de speeltijd te dragen terwijl hij het zo ontzettend warm heeft. Natuurlijk wil de juf bijdragen aan zijn welzijn, maar toch druist het in tegen wat zijn lichaam hem vertelt. Omdat hij zijn juf graag ziet en zij uiteindelijk de meeste macht heeft, gehoorzaamt hij aan wat zij wil. Maar de hitte in zijn lijf tijdens het spelen voelt echt ongemakkelijk aan. Ik lach naar hem en zeg dat ik zo geniet van hoe hij zorg draagt voor zichzelf. Samen bedenken we een nieuwe strategie om de volgende keer een heel dun jasje in zijn boekentas te stoppen voor de speeltijd. Op deze manier draag ik mee zorg voor zijn behoefte aan autonomie, mijn behoefte aan gezondheid en de juf haar behoefte aan structuur.
Annelies Peeters
Psychotherapeute en trainer in verbindende communicatie
0497938702
Wil je graag meer weten over hoe je je kan verbinden met de gevoelens en behoeften van kinderen, anderen en/of jezelf?
Neem dan een kijkje op onze website www.blabla-blabla.be of like onze facebookpagina
