Risicovol spelen – Hoe kan je je kind beschermen in een wereld vol gevaar?

“Tijd – of een gebrek aan tijd – loopt als een rode draad door de vele boodschappen die kinderen, ouders en professionals vandaag uitsturen. Dat raakt aan heel wat zaken. Kinderen en jongeren zijn mensen, maar het zijn ook mensen in wording. Opgroeien is vandaag niet simpel. Er is vaak nog weinig marge om fouten te mogen maken. Maar mens worden, gebeurt met vallen en opstaan. Mogen kinderen en jongeren nog vallen? Krijgen ze nog de tijd en de ruimte om op te staan?  en Hoe kan je je kind beschermen in een wereld vol gevaar?” Bruno Vanobbergen

Hoe kan je je kind beschermen in een wereld vol gevaar?

Het is een vraag die elke ouder zich weleens stelt bij het opvoeden van hun kind. Vaak uit zich dat in ‘wees voorzichtig’-jes, het overnemen van taken en het uit de weg gaan van risico’s. Natuurlijk hebben we hierbij het beste voor ogen en willen we de kans op kwetsuren, nare ervaringen en erger zo veel mogelijk uitsluiten. Maar eigenlijk schuilt het echte gevaar erin dat we onze kinderen ontwikkelkansen ontnemen en met onze angsten verlammen.

Gevaar

Gevaar is er altijd al geweest en zal er nog veel langer zijn dan wij. Kinderen daar volledig tegen beschermen, is onmogelijk. Ja, we zouden hen met knie-, arm- en polsbeschermingen, een helm en noppenplastiek kunnen uitrusten of in een zetel kunnen vastkluisteren. Maar natuurlijk zijn dat geen oplossingen. Gevaar uitsluiten is onmogelijk en als Murphy zich ermee bemoeit, is een ongeval snel gebeurd. Dit is geen pleidooi om kinderen zomaar aan gevaren bloot te stellen, wél om hen met risico’s te leren omgaan. Kinderen voorbereiden op de ‘grote boze’ wereld, is immers een veel betere strategie dan hen ervoor afschermen.

Risicovol en roekeloos

Er bestaat een fundamenteel verschil tussen risicovol en roekeloos. Roekeloos doe je zonder nadenken en voorbereiden, risicovol houdt in dat je geoefend en gepland hebt. Hoe ver je die voorbereiding doordrijft, kan jij als ouder het beste inschatten. Dat is geen taak voor kinderen. Hún leermomenten liggen in het in dialoog gaan en het bedenken van de juiste aanpak voor elke uitdaging. Dat dat hier en daar gepaard gaat met een buil en een schram, hoort erbij.

Doe jezelf en een ander geen pijn

Gever Tulley schreef over dit onderwerp een schitterend boek met de titel 50 Dangerous Things (You Should Let Your Children Do). Naast ‘gevaarlijke’ activiteiten aanreiken, geeft hij hierin ook één stelregel mee: “Doe jezelf en de ander geen pijn.” Deze simpele regel kan je in samenspraak met je kind ombuigen tot de vraag: “Hoe ga jij ervoor zorgen dat je jezelf en de ander geen pijn doet?” Het is een aanpak die jou als ouder kan helpen om de eerste ‘oei, gevaarlijk’-emotie te rationaliseren, en je kind om beter in te schatten waar grenzen liggen.

Kinderen voorbereiden

Hoe meer een kind voorbereid is, hoe beter het zich in gevaarlijke situaties kan beschermen. Zo is de kans van een meskwetsuur veel groter bij kinderen die hun boterhamen nooit zelf hebben mogen smeren, zal een kind dat in staat is om een kampvuur te controleren minder snel in paniek slaan bij een brand, en kan een kind dat regelmatig samen met zijn ouders de stad in fietst beter verkeerssituaties inschatten.

Alle voordelen van risicovol spelen nog eens op een rijtje:

• Je kind leert falen. Als iets vanaf de eerste keer lukt, is de lol er vaak snel af.
• Je kind leert grenzen verleggen, op zijn/ haar eigen tempo, met als beloning meer
  zelfvertrouwen.
• Je kind leert creatieve oplossingen bedenken voor de uitdagingen van de toekomst.
• Je kind leert emoties benoemen en kaderen.

Eigenlijk komt het er dus vooral op neer om op te passen met ‘pas op’. In risicovol spelen liggen veel groeikansen voor zowel ouder als kind. Wij nodigen jullie graag uit om ze te grijpen.

“Meesterschap minimaliseert gevaar.”