Hoe minder speelgoed, hoe meer kinderen spelen

Een moeder vertelde hoe ze met hun kleine gezin een verre reis maakten en er geen ruimte over was om speelgoed mee te nemen. Hoe gingen ze hun zoontje vermaken? Ter plaatse ontdekten ze dat er ook geen speelgoedwinkels in de buurt waren. Haar zoon zat er niet mee. Zonder een kik te geven begon hij in het zand met schelpen te spelen. Hij gebruikte zijn snorkel om gaten te graven, grotten, kastelen en tunnels te bouwen. Met stokken tekende hij dinosaurussen. Lege kokosnoten werden gevuld met zand en water om modder te maken. Hij speelde met heremietkreeften, dreef met bladeren in de golven en spotte vissen vanaf de oever. Een paar dagen later vonden zij een set emmers en schoppen, maar besloten het niet te kopen. Hun zoon had te veel plezier en zijn fantasie sloeg op hol. De ouders waren getuige van zijn creativiteit, die met de dag groeide. Laten we eens wat dieper graven om te begrijpen waarom dat zo is.

• Waarom gaan kinderen méér spelen, als je speelgoed weghaalt?
• De twee stadia van het ontdekken van speelgoed
• De gevolgen van te veel speelgoed
• Welke soorten speelgoed nodigen uit tot meer spelen?
• Het speelgoed van onze kinderen vereenvoudigen zodat ze meer spelen

Haal het speelgoed weg en kinderen spelen meer

Twee decennia geleden wilde een Duits project genaamd Der Spielzeugfreie Kindergarten (de kleuterschool zonder speelgoed) zien wat er zou gebeuren als ze speelgoed weghaalden uit kleuterscholen. Al het speelgoed uit de deelnemende klassen werd gedurende drie maanden verwijderd. Een van de leerkrachten, Gisela Marti, zei: “In deze drie maanden bieden we de kinderen ruimte en tijd om zichzelf te leren kennen en omdat ze niet worden gestuurd door leerkrachten of speelgoed, moeten de kinderen nieuwe manieren vinden om hun dag op hun eigen individuele manier in te vullen.” Het doel was het zelfvertrouwen, de verbeelding, de creativiteit, het probleemoplossend vermogen en de socialisatie te voeden.

Fantasierijk spel

Hun dagen waren opzettelijk ongestructureerd om te voorkomen dat kinderen van de ene activiteit naar de andere werden gejaagd. In plaats daarvan waren ze vrij om te doen wat ze wilden en hoe ze het wilden doen. Elke dag werd er een video van de kinderen gemaakt. Op de eerste dag leken de kinderen verward en verveeld terwijl ze angstig rondkeken in hun grote lege klaslokaal. Maar op de tweede dag speelden de kinderen met stoelen en dekens, maakten holen door dekens over tafels te draperen en ze met schoenen te verzwaren. Al snel begonnen ze door het lokaal te rennen, te kletsen en opgewonden te lachen. Aan het einde van de derde maand waren ze bezig met fantasierijk spel, konden ze zich beter concentreren en efficiënter communiceren.

Verkenning versus spel

Kathy Sylva, hoogleraar onderwijspsychologie aan de universiteit van Oxford, concludeerde na onderzoek van meer dan 3000 kinderen in de leeftijd van drie tot vijf jaar dat wanneer kinderen veel speelgoed hebben, er een element van afleiding lijkt te zijn, en wanneer kinderen afgeleid zijn, leren of spelen ze niet goed. Uit haar onderzoek blijkt dat kinderen met minder speelgoed van wie de ouders meer tijd besteden aan lezen, zingen of spelen, zelfs kinderen uit meer welgestelde milieus overtreffen. Dr. John Richer, kinderpsycholoog in het John Radcliffe ziekenhuis in Oxford legt uit dat wanneer kinderen een nieuw stuk speelgoed krijgen, ze twee stadia doorlopen: ‘verkennen’ gevolgd door ‘spelen’.

Wat doet dit speelgoed? –Wat kan ik met dit speelgoed doen?

Tijdens de verkenningsfase vraagt een kind: “Wat doet dit speelgoed?” En in de speelstand, vraagt een kind: “Wat kan ik met dit speelgoed doen?”. Het is tijdens de speelmodus dat creativiteit, verbeelding, initiatief en aanpassingsvermogen gedijen. Als kinderen met te veel speelgoed worden geconfronteerd, besteden ze meer tijd aan verkennen en minder tijd aan spelen. Ironisch genoeg lijkt het erop dat we door minder speelgoed aan te bieden, meer tijd hebben om te spelen.

De mogelijke impact van te veel speelgoed

Claire Lerner, psychotherapeut en directeur van Parenting Resources bij Zero to Three, is gespecialiseerd in de ontwikkeling van jonge kinderen. Claire heeft een door de overheid gefinancierd onderzoek gedaan naar de mogelijke gevolgen van te veel speelgoed, waarin ze rapporteerde dat kinderen “overweldigd en overprikkeld raken en zich niet lang genoeg op één ding kunnen concentreren om er iets van te leren, zodat ze gewoon dichtklappen. Te veel speelgoed betekent dat ze ook niet leren fantasierijk te spelen.”

Minder speelgoed = minder rommel = meer aarding

Christopher Willard, klinisch psycholoog en auteur van Child’s Mind, herinnert ons eraan dat herhaling een doel heeft; het lezen van dezelfde boeken, het zingen van hetzelfde liedje, het spelen van dezelfde spelletjes. Herhaling dient om het leren te verstevigen en de cognitieve ontwikkeling te bevorderen. Spelen is tenslotte het werk van de kindertijd. Aan de andere kant helpt minder speelgoed kinderen om hun verbeelding te gebruiken en te ontwikkelen en de aandacht te verlengen. Het speelgoed dat ze hebben beter te verzorgen en te waarderen en meer mogelijkheden te creëren om de natuur te verkennen. Een voordeel voor ouders is dat minder speelgoed leidt tot minder rommel in huis, waardoor we ons meer geaard voelen, meer tijd hebben om met onze kinderen te spelen en meer geduld kunnen opbrengen voor onze kinderen.

“Spel is de hoogste vorm van onderzoek.” Albert Einstein

Welk soort speelgoed nodigt uit tot meer spelen?

We willen er zeker van zijn dat het beetje speelgoed dat ze wél hebben, de grootste speelwaarde heeft. Wanneer je speelgoed beoordeelt, moet je altijd in gedachten houden dat het spel in het kind zit en niet in het speelgoed. Als speelgoed oplicht of geluid maakt en het kind hoeft alleen maar op een knop te drukken, dan heeft dat speelgoed weinig speelwaarde. Dit soort speelgoed zorgt voor een onmiddellijke dopaminestoot en maakt het kind en de gever opgewonden, maar het is van korte duur. Aan de andere kant, speelgoed zoals houten blokken of magneten of zijden sjaals dicteren het spel niet aan het kind – ze hebben meer speelwaarde, omdat het kind vrij is om zijn fantasie te gebruiken voor eindeloze speelmogelijkheden.

“Als je de hoeveelheid speelgoed van je kind vermindert, vergroot je hun aandacht en vermogen tot diepgaand spel.” Kim John Payne

Open of gesloten speelgoed

Een andere manier om speelgoed te kiezen is om te bepalen of het OPEN of GESLOTEN speelgoed is. Gesloten speelgoed wordt over het algemeen gedefinieerd als speelgoed dat maar één doel dient: als het af is, is het klaar. Speelgoed met een open einde daarentegen kan voor veel verschillende doeleinden worden gebruikt. Gekleurde blokken kunnen bijvoorbeeld worden gebruikt om een kasteel of brug te bouwen of om te tellen, sorteren of balanceren. Open speelgoed prikkelt de fantasie van een kind. Dat gezegd hebbende, kan gesloten speelgoed ook geweldig zijn – zoals puzzels en vormen-sorteerders. We streven naar een verhouding van 75% open speelgoed en 25% gesloten speelgoed.

Kinderspeelgoed vereenvoudigen

De grote ironie is dat het, als moderne ouder, voelt alsof het moeilijker is om minder speelgoed in huis te hebben dan meer. Minder speelgoed, net als minder schema’s, schermtijd of een eenvoudiger leven voor onze kinderen, vergt een bewuste aanpak in onze “meer moet beter zijn”-maatschappij. Het is moeilijk om tegen de stroom van de mainstream in te zwemmen, maar het sap is zeker de kool waard.

Een moeder: “In ons eigen huis is ons gezin nog steeds op deze reis. Naarmate onze zoon ouder wordt, dienen zich nieuwe uitdagingen aan. Maar ik kan inmiddels duidelijk vertellen waarom hij niet alles krijgt wat hij in de buitenwereld ziet, welke meerwaarde het heeft om zelf te creëren en hoe je daardoor minder afhankelijk wordt. Ook onze gezinswaarden werden hierdoor veel sterker.“

“Minimalisme is het opzettelijk bevorderen van de dingen waar we de meeste waarde aan hechten en het verwijderen van alles wat ons daarvan afleidt. Het is een leven dat intentionaliteit afdwingt.” Joshua Becker

JA zeggen tegen belangrijke levenslessen

Als we nee zeggen tegen meer speelgoed, zeggen we ja tegen belangrijkere levenslessen. We geven onze kinderen de kans om te kunnen leren echt waarde te hechten aan wat ze hebben. En we communiceren dat ze niet hoeven te kijken naar externe bronnen van materialisme om hen tijdelijk geluk of geruststelling te brengen.

Broninspiratie: Raised Good – Vrij vertaald door Magdalena Troch