Bodymap: mogen kinderen nog spelen in een kleuterklas ?

Spelen en bewegen is leuk én ook enorm belangrijk voor de ontwikkeling van de hersenen. We gaan ervan uit dat kinderen in de kleuterklas nog volop kind mogen zijn. Maar vaak blijkt dat al niet meer zo te zijn. Het invullen van werkblaadjes aan kleine lessenaartjes komt veelvuldig voor in een 3^de kleuterklas. En soms ook al in 2^de kleuterklas. Wat soms leidt dat kinderen niet meer weten hoe ze kunnen spelen. Bodymap kan hierin een hulp zijn. Deze tool stimuleert de totale ontwikkeling van kinderen via specifieke beweeg- en speelprikkels.

De kleuterschool gaat vaak mee:

1) in de cognitieve prestatiemaatschappij

Net in een tijd waar spelen en bewegen nog meer noodzakelijk is, neigen we soms toch ook in de kleuterschool al mee te gaan in de cognitieve prestatiemaatschappij. Het lastige is dat vooral heel wat ouders hierachter vragen. Ze denken dat hun kinderen zo beter voorbereid worden op de lagere school.

2) in de moderne maatschappij, die alles makkelijk maakt

Niet alleen de cognitieve prestatiemaatschappij is een hekel punt, ook de moderne maatschappij die tracht om alles zo gemakkelijk mogelijk te maken in ons leven. Met gemakkelijk mogelijk kunnen we verstaan dat we luier worden, lichamelijk en geestelijk. We moeten ons brein en lichaam minder funcioneel gebruiken en dat heeft zijn consequenties. Naar ouders toe kunnen we de raad geven: ‘Maak het leven van je kind zo moeilijk mogelijk ;-), dan zal je kind de kans krijgen heel sterk te worden.” Ga vooral niet mee in het overbeschermen, want dat geeft net dat averechts effect.  Kinderen hebben dan kans om meer afhankelijk te worden van blijvende hulp. Ondertussen heeft dit zelfs ondertussen al een naam gekregen: aangeleerde hulpeloosheid.

“ Er komt een tijd dat de technologische evolutie zo sterk gevorderd gaat zijn dat als we niet opletten, we terug dommer worden”. – Einstein

Het zenuwstelsel ontwikkelen

Kinderen hebben tijd en prikkels nodig om hun zenuwstelsel te laten ontwikkelen. Ons zenuwstelsel is de ‘bedrading’ die ons hele lichaam bestuurt. Dit gebeurt helaas niet vanzelf. Kinderen dienen hiervoor in de echte driedimensionele wereld massaal veel prikkels op te doen. Prikkels die de zintuigen versterken en die veelvulidg mogen herhaald worden, ‘herhaling is immers nog altijd de moeder van alle vaardigheden’.

Buiten spelen, ravotten, experimenteren met natuurlijke materialen, dansen, klimmen en klauteren, op de grond bewegen en spelen, … we kunnen zo eindeloos veel spelvomen geven die het kinderbrein- en lichaam nodig heeft om een sterke basis te vormen voor de rest van hun leven. Het maakt hen niet alleen lichamelijk sterker, maar ook mentaal veerkrachtiger en brengt meer zelfvertrouwen.

Bewegingsscholen

Wat houdt ons dan nog tegen om volop in te zetten op ‘bewegingsscholen’? Door kleine kinderen op een speelse bewegende manier te stimuleren, uit te dagen zonder te forceren, gaan ze de fundamenten aanmaken die ook nodig zijn voor latere schoolse vaardigheden zoals leren schrijven, lezen, concentreren. Deze schoolse vaardigheden vertrekken immers ook vanuit een motorische insteek.

Met Bodymap komen we jaarlijks in heel veel scholen en vernemen telkens weer dat de schoolrijpheid bij kleuters moeilijker te bereiken is op het einde van de 3^de kleuterklas. In de lagere school stijgen de zorguren bijna elk jaar omdat meer en meer kinderen het lastig vinden om zonder spanning te leren schrijven, lezen, op hun stoel te blijven zitten enz.

Grondkinderen

Te lang zitten op een stoel is sowieso geen goede gewoonte. Kinderen zouden meer op de grond mogen zitten, ook in de lagere school. Zo dienen zij hun eigen lichaam te ondersteunen zonder ‘hulpmateriaal’. Wij geven dan ook graag een andere naam aan kinderen nl ‘grondkinderen’. De leef- en beweegwereld voor kinderen is de grond.

De ontwikkeling van kinderen is zo fascinerend om te volgen. Kinderen doorlopen een soort ‘stappenplan’ dat door de natuur voor een groot stuk is voorgeprogrammeerd. Startend met de reflexintegratie, dan sensorische integratie, psychomotoriche integratie, preschoolse vaardigheden om dan klaar te zijn voor alle complexe vaardigheden die we onder de knie moeten krijgen. Je kind stimuleren kan op iedere leeftijd en met behulp van eenvoudige oefeningen. 

Enkele tips voor ouders:

• Baby’s liggen niet altijd graag op de buik. Toch is dat erg belangrijk om een goede hoofdrichtingsreflex te ontwikkelen, een van de basisvaardigheden die de rest van de motorische ontwikkeling in gang zet. Je kan dit makkelijk spelenderwijs inoefenen door je bijvoorbeeld voor je baby op de buik te leggen en met een balletje naar je kind te rollen.  
• Zodra je kindje goed in staat is om zijn hoofd recht te houden, kan hij leren rollen. Rollen om de lengteas is ook op latere leeftijd een erg belangrijke vaardigheid. Het is onder andere essentieel voor een goede oogvolging, wat dan weer erg belangrijk is voor de leesvaardigheid. Stimuleer het dan ook op iedere leeftijd.
• Steeds meer kinderen slaan de kruipfase over. Nochtans is kruipen erg belangrijk: voor een gezonde ontwikkeling zou ieder kind 400 tot 800 kruipuren moeten doormaken. Laat je kind dus liever op eigen tempo ontwikkelen (ook al doet hij er wat langer over) in plaats van bepaalde vaardigheden zoals stappen te stimuleren als hij er nog niet klaar voor is. 
• Evenwicht is de basis van een goede ontwikkeling. Je kan het makkelijk trainen door je kind bijvoorbeeld over een rechte lijn te laten lopen. Of integreer deze leuke bewegingsoefening in het slaapritueel: * rol drie keer over de lengteas (naar beide kanten en op een zachte mat) * kruip naar de badkamer, via de trap of door de gang.
• Tanden poetsen: poets je tanden op een been (wissel regelmatig van been)
• Gaan slapen: loop voetje voor voetje naar de slaapkamer zonder naar de voeten te kijken * draai twee rondjes naar links en twee rondjes naar rechts en duik nu je bed in!
• Doordat kinderen minder bewegen, zijn ze zich ook minder bewust van hun eigen lichaam. Deze vaardigheid, ook wel proprioceptie genoemd, is onder meer belangrijk voor de ontwikkeling van het ruimtelijk inzicht en rekenvaardigheden. Stimuleer dit door je kind bijvoorbeeld zijn lichaamsdelen te laten benoemen. Lukt dat goed, maak het dan wat moeilijker.  Kan je kind zijn grote teen ook vinden als hij op de buik ligt?  Ook trampolinespringen is prima om de proprioceptieve ontwikkeling te stimuleren. 
• Spelen hoeft niet duur te zijn. Met een krant kan je bijvoorbeeld ontzettend veel leuke dingen doen.  Je kan er het evenwicht mee trainen (vouw de krant steeds kleiner en ga er met z’n allen opstaan), de ruimteperceptie mee stimuleren (door de krant in stukjes te scheuren en er een parcours mee te vormen) én de oog-handcoördinatie oefenen (rol de krant op en hou er een ballon mee in de lucht).

Meer weten? www.bodymap.be – www.ontwikkelingslab.be

Lynn Guillaume