Kinderen in nood op school

Deze week kwam het onvoorstelbare verhaal in de media dat leerkrachten in een bepaalde school zich schuldig maakten aan pesterijen ten opzichte van hun leerlingen met een beperking. Zelfs voor flagrante vernederingen van diezelfde kinderen draaien zij hun hand niet om. Sommigen worden vastgebonden op een stoel. Een praktijk die ook  schering en inslag blijkt te zijn in sommige kinderopvangcentra.

Systemische context

Dit zijn symptomen van iets wat veel dieper aanwezig is bij de verzorgers, diegene die het kind verder moeten helpen in de maatschappij, het lerarenkorps en zelfs bij diegenen die de organisaties beheren die verzorging, opvoeding en onderwijs mogelijk maken onder de koepel van de staat. Het is met andere woorden, een systemisch verschijnsel. Waarbij wij dienen stil te staan, dat het familiesysteem ‘inhaakt’ op het schoolsysteem. Dat op zijn beurt een afspiegeling is van het maatschappij-systeem. ‘Alles is immers met alles verbonden,’ stelt wetenschapper Rupert Sheldrake.

Machteloosheid en agressie

Als gepensioneerde leerkracht, weet ik wel dat het soms uit de hand kan lopen en kinderen best wel onhandelbaar kunnen zijn. In de praktijk, heb ik ook wel mijn ex-collega’s best wel eens agressief uit de hoek zien komen. Dus echt nieuws is dit niet voor mij en ik weet ook dat dit negatief gedrag,  bijna altijd wordt gevoed door machteloosheid.

Maar vooral komt dit omdat er tot nu toe niet gekeken wordt, waarom een kind zo een moeilijk gedrag vertoont.

Er heerst soms een mentaliteit op scholen van: ‘wij als leerkracht weten het allemaal beter’ . Beter dan de ouder en zeker beter dan het kind. En over bepaalde weetjes en leerstof zal dit wel zo zijn, maar … waar is de emotionele intelligentie gebleven?

Zoals gezegd zijn dit symptomen van systemische verstrikkingen in onze benaderingswijze van het kind, en hoe het moet worden begeleid. Deze verstrikkingen of symptomen vind men trouwens ook terug in de hedendaagse samenleving, de politiek en andere instituten. Emotionele intelligentie ontbreekt vaak.  Men legt steeds de nadruk op de waarde van logica, ratio, presteren. De cognitieve benadering krijgt altijd voorrang op de meer gevoelsmatige aanpak. Zo ontbreekt het aan empathie bij  sommige van de pestende leraren en aan gevoel bij de aberrante  ‘zorgmethodes’ van de kinderverzorgers. Het is de gevoelswereld, en de ‘verbinding met de andere’ die ons mens maakt.

Waar zijn deze volwassenen hun verbinding kwijt geraakt?

Wij,  PURE CHILD  vindt een traject van persoonlijke ontwikkeling noodzakelijk in de opleiding van leerkrachten.  Waarbij zij kunnen werken aan hun eventuele persoonlijke trauma’s, oude vastgeroeste overtuigingen enz. die indien deze niet worden opgelost, kunnen doorsijpelen op de schoolvloer.

Bijvoorbeeld: een leraar met een negatief zelfbeeld, projecteert dit onvermijdelijk op zijn leerlingen en zal dan ook op termijn vervallen in agressief gedrag.

Alsook zullen gevoelige kinderen deze onderliggende negatieve emotie voelen bij de leraar en hier onbewust op gaan reageren. Hier spiegelt het kind dan de leraar. Dat is de reden waarom een kind zich rustig en goed voelt bij de ene leraar en bij de andere niet. Als de leraar (of begeleider) ‘aan zichzelf werkt’ zal dit resulteren in een focus op het kind en zijn behoeftes. Het kind wordt dan centraal gesteld en niet de leerstof, de regels of het Leerplan.

Wat kan er achter ‘moeilijk gedrag’ van een kind zitten?

• de thuissituatie waar steeds ruzie is
• een thuissituatie waar veel stress hangt
• een thuissituatie waar veel druk op het kind gelegd wordt
• de onderliggende emotie dat het kind van de ouder meeneemt (Zit de ouder met veel onderliggende frustratie, boosheid of verdriet, dan zal het kind dit uiten.)
• zich niet begrepen voelen
• voelen dat het steeds vergeleken wordt met anderen
• verveling omdat zijn interesses niet aangewakkerd worden
• zich niet gehoord of gezien voelt
• zichzelf niet kunnen zijn
• hoogbegaafd zijn en niet aan zijn trekken kan komen
• steeds op de tenen moet lopen omdat alles te veel is of te moeilijk voor de ontwikkeling van zijn brein op dat moment.
• voelen dat de leerkracht niet eerlijk is
• voelen dat alles opgelegd wordt en zelf nergens geen keuze hebben
• hooggevoelig zijn wat zorgt voor overprikkeling, zeker bij veel drukte
• te veel suiker binnengekregen en hierdoor in overdrive gaan
• te veel geviseerd worden, jij hebt het altijd gedaan

En ga zo maar door…

Wat vragen deze kinderen van ons?  Durf te kijken met een brede bril op. Kinderen kunnen alleen maar leren wanneer ze zich gewaardeerd voelen, hun brein er klaar voor is, wanneer ze voelen dat er echt naar hen geluisterd wordt, dat ze een belangrijke rol spelen in hun eigen unieke zijn.

Ieder is een stukje van de puzzel in dit menselijk bestaan, we kunnen niet zonder elkaar,  zonder het menselijke, de verbinding, het respect. Dit is ook wat elke leerkracht dient te weten om het kind goed te kunnen begeleiden en rekening mee dient te houden.

Onvoorwaardelijke liefde, een lege rugzak en het innerlijke kind

De eerste voorwaarde om begeleider, leraar of opvoeder te  worden van het kind is onvoorwaardelijke liefde zijn en tonen ten opzichte van het kind. Om dit te bereiken is het nuttig, zelfs noodzakelijk dat de persoon in kwestie bereid is zich te ontdoen van zijn spreekwoordelijke rugzak ( onbewuste, emotionele-en mentale belemmeringen). Daarbij zal worden gevraagd om terug in contact te komen met ‘het innerlijke kind’. Het is namelijk het gekwetste innerlijke kind bij de volwassene, dat voor veel problemen kan zorgen in de buitenwereld en zeker in relaties en op de school-en werkvloer.

Het voorgaande, geldt in essentie voor elke mens in onze samenleving. Zolang we op dit niveau niet aan de slag gaan, is het nutteloos acties te ondernemen ‘tegen ‘ pesten op school, want zoals we nu weten ‘spiegelen’ de kinderen hun evenzeer pestende leraren.

En voor wie leerkracht is en dit leest, we zijn natuurlijk ook bewust dat er echt ook veel leraren zijn die met een groot hart voor de klas staan en gelukkig maar. En we zijn ons ervan bewust dat het huidig schoolsysteem dringend aan verandering nodig is.

Magdalena Troch