Vind balans in de digitale wereld voor je kinderen

Het is zo goed als onmogelijk geworden, voor ouders om te vermijden dat hun kind(eren) in aanraking komen met digitale technologie, of het nu smartphones, tablets, laptops of zelfs ‘smart’ speelgoed is. Onze kinderen groeien willens, nillens op in een wereld die wordt gedomineerd door digitale technologie. En het is in die zin toch wel belangrijk dat ze hiermee kunnen omgaan.  Maar… voor je het weet zijn, wijzelf, als onze kinderen verslaafd om achter het scherm te zitten en dit met nefaste gevolgen.

Ook hoorden wij in het nieuws dat Nederland wil dat scholen vanaf 2024 geen smartphones, tablets en smartwatches meer gebruiken in de klas. Volgens minister van Onderwijs Robbert Dijkgraaf worden de leerlingen tijdens de les te veel afgeleid door die toestellen. In Vlaanderen is er nog geen algemeen verbod op het gebruik van smartphones op school. Scholen hebben het recht om eigen regels rond telefoongebruik op te stellen. Dus laat ons alvast eens kijken hoe we thuis reeds een gezond evenwicht vinden in de digitale online wereld voor onze jongere generaties.

Wat zijn voordelen van de digitale wereld?

Uiteraard brengt digitale technologie ook veel voordelen met zich mee, dat kunnen wij niet ontkennen.

• Cijfers tonen aan dat een groot percentage van kinderen jonger dan acht jaar, zeg maar bijna de helft al over een eigen tablet beschikt. Men hoeft maar een aantal openbare plaatsen, waar veel kinderen komen te bezoeken, om zich van dit feit te vergewissen.
• Alvast een groot voordeel is op het educatieve gebied. Daar waar vroegere generaties, zich naar de bibliotheek moesten begeven, volstaat nu een klik om aan de nodige documentatie voor het schoolwerk  te komen.
• Ook hun cognitieve- en taalvaardigheden gaan er op vooruit, door gebruik van Apps ( Applicaties) want deze bevatten veel kleurrijke afbeeldingen, leuke personages en interessante activiteiten waardoor leren, leuk en afwisselend wordt.
• Het tijdschrift ‘ Child Development’  publiceerde dit in een artikel, dit concludeerde dat verschillende Apps kinderen helpen moeilijke studieonderwerpen en thema’s beter te begrijpen.
• En dan zijn er een hele schat aan educatieve video’s die kinderen kunnen inspireren en nieuwsgierigheid kunnen prikkelen. Kinderen komen hier in aanraking met wetenschap, geschiedenis, kunst en muziek.(Zoals bij op het You Tube Kids platvorm)

Wat zijn nadelen van de digitale wereld?

• Gezondheid: voor de gezondheid en vooral van fysieke aard zijn er wel heel wat nadelen.  Overdrijven in het gebruik van schermen, resulteert bijvoorbeeld in slaapstoornissen. De oorzaak daarvan is het blauwe licht, afkomstig van de schermen en dewelke het aanmaken van Melatonine verstoren, het hormoon dat de slaap reguleert in onze hersenen. Hierdoor worden nachten onrustig, krijgt het kind slaaptekort en wordt het prikkelbaarder. Een gebrek aan lichaamsbeweging zorgt voor gewichtsproblemen – minder soepel zijn- gespannen schouder- en nekspieren. Al deze overprikkeling zorgt ook voor mindere concentratie, minderlang aandacht kunnen geven in de klas met als gevolg dat schoolprestaties achteruit gaan.
• Veiligheid: blootstelling van kinderen aan een ongepaste inhoud, schokkende beelden zijn nefast. Wees ook op je hoede dat kinderen naar elkander soms vreselijke beelden of teksten toesturen om elkander te pesten of onder druk te zetten. Studies tonen aan dat meer dan 10% van kinderen tussen negen en zestien jaar online worden gepest(!)

Ondersteunend schermgebruik

Dus het is belangrijk dat je een goede open relatie met je kinderen hebt. Zodat je hierover makkelijk kan praten en afspraken maken. Het doel is om kinderen op een verstandige manier te leren omgaan met de technologie. Het hoeft geen betoog dat in dit kader, alle communicatielijnen tussen kinderen en ouders zoveel mogelijk worden benut. Of, beter gezegd dat schermen niet meer worden aangewend om ‘kinderen te parkeren’.

Dit vraagt wel even tijd om de juiste balans te vinden. Enkele items hierbij zijn:

• Is het voor de Leeftijd geschikt? Hou hier rekening mee. Is deze informatie goed voor mijn kind?  Kijk even mee en begeleidt hen. Vertel hen dat ze hun persoonlijke informatie moeten beschermen. Sommige filmpjes, informatie, spel zijn leuk om samen te beleven.  Kies educatieve apps, spelletjes en programma’s die de intellectuele en creatieve ontwikkeling van het kind bevorderen.

• Schermtijd? Zie je dat de info oké is dan spreek je een tijdsduur af.  Tot dat bepaald uur. Laat dit een soort van gewoonte worden, zodat je dit niet elke dag hoeft te herhalen. (Aanbevolen: 6-18 jaar 1-2 uur – jonger dan 6 jaar nog minder)

• Wat kunnen we  doen zonder scherm? Zorg dat na het scherm er afwisseling is met de buitenlucht, even rondlopen, touwtje springen, voetballen of gewoon even genieten van de buitenlucht. Of  leuke muziek opzetten en samen dansen. Je kan ook stimuleren om iets creatief te maken, misschien zelfs over wat er op het scherm te zien was, een eigen tekst over te schrijven of hierover een tekening maken of iets knutselen of nu net verder in boeken hierover iets terug vinden (Bib) . Maar dit kan ook helpen zijn in het huishouden, of samen voor het eten zorgen.

• Of  een mooi kinderboek lezen, voorlezen, striplezen of even lekker vrij spelen of  niksen… En vergeet niet op stap te gaan met de kinderen in de echte tastbare wereld die veel rijker is in ervaringen en levenslessen, dan via het scherm de wereld te leren kennen. Ga naar musea, ga op ontdekkingstocht in de natuur, bezoek oude historische steden enz.

• Schermvrije ruimtes zoals zeker in de slaapkamer.

• Geef zelf het voorbeeld. Ga zelf niet uren achter het scherm zitten, toon hoe verstandig jij hiermee omgaat.

Conclusie

Het komt er dus op aan het juiste evenwicht te vinden in schermgebruik en onze jongsten een alternatief te bieden voor de digitale, online avonturen, door volledig aanwezig te zijn als ouder-opvoeder, begeleider. Schermtijd is dus niet noodzakelijk slecht, maar moet worden ondersteund, zoals hiervoor aangegeven.

Literatuur

• Schermwijzer (Andy Crouch)
• Het schermwijze gezin (Andy Crouch)
• Schermgaande jeugd- over jeugd en media- ( Patti Valkenburg)
• Beeldschermkinderen (Patti Valkenburg)

Rudy Van Damme