Moetivatie of motivatie op school?

Hoe blijven kinderen interesse hebben om dingen te leren? Zorgt de school ervoor dat het plezier om te leren verandert in moetivatie of is er zorg voor dat het kind vanuit zichzelf gemotiveerd wordt?

Faalangst

In november kwam mijn pleegdochter van school en vertelde me dat ze geen zin meer had in school. Dat was niet fijn om te horen, want dat wilde zeggen 7 maanden iets tegen je zin doen om je diploma te halen. Dat is wel heel erg lang. Dus ik besloot om samen met haar eens te brainstormen en te kijken hoe we dit konden oplossen. Want er moest iets veranderen om zich beter te voelen? Dit schooljaar is zij gestart op een kunstschool met de bedoeling haar diploma te halen op het eind van dit jaar. Maar ze ervaart hiervoor enorm veel stress. En niet alleen door de druk van de schoolprestaties maar ook van trauma’s die ze heeft opgelopen in haar jeugd, die haar soms overweldigen. Na gesprekken met haar psycholoog en mezelf, zag ze in dat ze voornamelijk zo stressvol reageert, omdat ze angst heeft om te falen.   

Groeimindset

Een week lang, heb ik samen met haar elke dag haar fixed mindset mogen ombuigen naar een groeimindset waarbij zij ook minder vanuit haar hoofd en meer vanuit haar hart, haar innerlijke kracht is beginnen voelen. Ik zet ze hier even op een rijtje voor jullie.

Fixed mindset OF Groeimindset

• Ik kan dat niet! OF: Door te proberen, kan ik het leren/ Ik kan het!
• School is saai! OF: Ik maak er het beste ervan.
• Leren is lastig. OF: Ik ben sterker dan ik denk.
• Niks helpt. OF: Wat is er helpend?
• Ik doe het voor een ander. OF: Ik doe het voor mezelf.
• Ik heb geen keuze. OF: Ik heb altijd een keuze.

Het resultaat = Bezieling

De eerste kunstwerken van de pleegdochter waren ontstaan uit een extrinsieke motivatie. In de zin van: het is een opdracht voor school dus ik maak de opdracht zoals de leerkracht het vraagt. Echter na deze intense week begon ze meer haar eigenheid, zielsconnectie, in haar kunstwerken te brengen. Haar binnenwereld werd levendig , via haar kunstwerken naar buiten gebracht.

Manifestatiekracht

Ikzelf ben met ‘bewustzijn’ bezig en hierin heeft zij ook veel interesse. Ik vertelde haar onlangs dat we alles kunnen creëren, wat we maar willen. Tenminste, als we hierin 100% geloven en kunnen voelen alsof dit zo al is. Vanaf december is ze hier ook elke dag mee aan de slag gegaan: Voelen hoe het is om haar diploma te hebben. Het geeft haar een fantastisch gevoel, ze voelt zich beter in haar vel en heeft meer vertrouwen gekregen. Natuurlijk zal haar dit zeker nog verder vormen, daar ze nu regelmatig naar dit gevoel gaat. En als pleegmoeder ben ik zo blij voor haar.

Nog enkele tips voor leerkrachten en begeleiders

Autonomie bevorderen door ondersteunend les te geven

• Een kind wil op zijn eigen manier dingen ontdekken en nieuwe dingen leren. Geef hiervoor ruimte, stimuleert als begeleider de intrinsieke motivatie.
• Sluit aan op het dagelijkse leven en de interesses van kinderen. Laat voelen waarom iets belangrijk is en welk nut het heeft. Zo wek je interesse en leer je hun nadenken over het doel en de zin van de leerstof.
• Vermijd dwingende taal bv: ‘Nu gaan we werken’.  Gebruik eerder een vrije taal zoals bvb. ‘Als we nu aan de slag gaan met deze opdracht dan kunnen we leren hoe we het moeten toepassen’.  Zo is het voor de kinderen duidelijk wat de docent verwacht en zien de leerlingen het nut ervan in.
• Door betekenisvolle keuzes te bieden ervaren kinderen autonomie. Bvb.: ‘Kinderen een deel van de instructie te laten volgen of kinderen laten kiezen in de manier van aanpak (partner/volgorde/tijdstip).  Het is goed om enkele keuzes te geven.
• Als kinderen geen zin hebben, is het aan de begeleider om vooral te luisteren naar hen en het gevoel van weerstand te herkennen. Zo voelen kinderen zich gehoord. En kan er samen voor een compromie of oplossing gezord worden. (Weerstand herkennen is iets anders dan meegaan in de weerstand!)

Structuur en vertrouwen bieden

• Door structuur en vertrouwen te geven aan de kinderen, weten zij wat er gewenst wordt en voelen ze zich competent. Een competent gevoel is belangrijk voor de motivatie.
• Je bespreekt samen duidelijke grenzen en regels af en inhoudelijk krijgen de kinderen de nodige begeleiding. Zo weten kinderen wat er van hen gewenst wordt.
• Het éne kind heeft meer begeleiding en structuur nodig dan het andere kind. Kinderen hebben verschillende achtergronden en er is een verschil in prestatieniveau. Het is belangrijk om de wijze van structuur aan te passen aan het niveau en de behoefte van het kind. Bvb. :  een stappenplan gebruiken bij de opdracht.
• Het motiveert kinderen dat je uitspreekt dat je erop vertrouwt dat ze het wel kunnen, stap voor stap en op zijn eigen ontwikkelingstempo.

Leergerichte aanpak

• In onze maatschappij vergelijken we nog te vaak met elkaar. Voor een goede leergerichte aanpak te hanteren is het goed om te reflecteren over de leerstof met vragen zoals: Wat gaat al goed? Wat kan er beter? Welke vooruitgang heb je geboekt? Heb je nieuwe dingen geleerd?
• Benadruk vooral ook de inzet die het kind toont om vooruitgang te creëren.
• Bij een toets met een laag cijfer is het belangrijk om je niet op de uitkomst te richten maar op de geleverde inspanning. Zo bevorder je dat het kind de volgende keer zich weer wil inzetten.

Deze aanpak zorgt ervoor dat het kind condities schept voor zichzelf te motiveren. Ze moeten niet leren maar willen leren.

Patricia Smet

Een volledige handleiding vind je op : www.uu.nl/motiverend_lesgeven

Bronnen gebruikt: https://www.youtube.com/watch?v=jiqXhIuNmuI